هر آنچه باید درباره سیم کارت eSIM یا الکترونیک بدانید

در دنیایی که روز به روز در حال پیشرفت است، مفهوم سنتی سیم‌کارت فیزیکی هم در حال تغییر است و احتمال تا آینده‌ای بسیار نزدیک دیگر نیازی نباشد که برای انجام کارهای سیم‌کارت به نمایندگی‌های حضوری مراجعه کنیم؛ در واقع فناوری جدیدی به نام سیم کارت eSIM یا همان سیم‌کارت الکترونیکی در حال توسعه است که به تدریج جای سیم‌کارت‌های فیزیکی را می‌گیرد.

این روزها با داغ شدن بحث این فناوری جدید، سوالات زیادی از جمله eSIM چیست و چه کاربردی دارد و تفاوت آن با سیم کارت فیزیکی چیست، برای افراد پیش آمده است. در این مقاله با فراک همراه باشید تا هر آنچه باید درباره سیم کارت eSIM یا الکترونیک بدانید را برای شما مطرح کنیم.

آغاز عصر جدید سیم‌کارت‌ها و معرفی eSIM

در سال های اولیه رونمایی از سیم‌کارت، ابتدا به صورت قطعات کوچک پلاستیکی با تراشه‌ای درونشان در دسترس مردم قرار داده می‌دادند که رفته رفته به سایز نانو تغییر پیدا کرد؛ در واقع اپراتورهای همراه اول، ایرانسل، رایتل و دیگر اپراتورها سیم‌کارت‌هایی در اندازه‌های استاندارد، میکرو و نانو ارائه می‌دادند که کاربران با جای‌گذاری آن‌ها داخل خشاب سیم‌کارت، تأیید هویت و اتصال به شبکه را برقرار می‌کردند.

امروزه با پیشرفت فناوری و رفتن جامعه به سمت ساده‌سازی فرایندها، مفهوم جدیدی به نام سیم‌کارت الکترونیکی (eSIM) پدیدار شده که در آن نیازی به قطعه فیزیکی وجود ندارد و هویت کاربر به صورت دیجیتال در دستگاه ذخیره می‌شود.

با رونمایی جدیدترین گوشی اپل به نام آیفون ایر که در تمام بازارهای دنیا با پشتیبانی از eSIM عرضه می‌شود، خبر از آینده‌ ارتباطات گوشی موبایل به‌سوی دنیایی بدون خشاب سیم‌کارت را می‌دهد؛ البته این موضوع تنها به گوشی‌های آیفون محدود نمی‌شود و می‌توان آن را در برخی از گوشی‌های سامسونگ، شیائومی، پیکسل و دیگر برندهای مطرح جهان مشاهده کرد که قابلیت سیم کارت eSIM پشتیبانی می‌کنند.

سیم کارت eSIM چیست؟

اصطلاح eSIM در واقع مخفف «embedded SIM» به معنای سیم‌کارت جاسازی شده است که همان عملکرد سیم‌کارت معمولی را دارد، با این تفاوت که به صورت سخت‌افزاری درون دستگاه یا گجت به شکل یک تراشه کوچک تعبیه شده و قابل جدا شدن نیست؛ به این معنا که کاربر قادر به نصب یا باز کردن آن نیست و فقط می‌تواند شماره تلفن یا اپراتور خود را تغییر دهد.

به طور کلی وقتی سیم کارت eSIM را فعال می‌کنید، پروفایل مربوط به اپراتور درون آن دانلود شده و دستگاه به شبکه آن اپراتور متصل می‌شود و می‌توان گفت استفاده از eSIM هیچ تداخلی با ارتباطات مخابراتی قبلی کاربر ندارد. طبق پیش‌بینی‌های انجام شده، در آینده‌ای بسیار نزدیک تمامی گوشی‌های هوشمند،‌ تبلت‌ها و حتی گجت‌ها از eSIM پشتیبانی خواهند کرد.

سیم کارت eSIM چگونه کار می کند؟

گوشی‌های معمولی که از خشاب سیم‌کارت بهره می‌برند، با وارد کردن سیم‌کارت به شبکه‌ مخابراتی متصل می‌شوند؛ اما همانطور که گفته شد، eSIM از هیچ‌گونه سیم‌کارت فیزیکی برخوردار نشده است که این موضوع باعث می‌شود فرایند نصب آن هم متفاوت باشد. ناگفته نماند فرایند نصب در سیستم‌عامل‌های گوناگون باهم تفاوت دارد. در ادامه مراحل کلی را برای شما بازگو می‌کنیم و جلوتر به صورت جامع به نحوه فعال کردن eSIM در گوشی‌های اندروید و آیفون می‌پردازیم.

تعبیه سخت‌افزاری: ابتدا در کارخانه تولید دستگاه، چیست eUICC در مادربرد آن تعبیه می‌شود که توانایی ذخیره و بارگذاری چندین پروفایل اپراتور را دارا است.

انتخاب و تهیه پروفایل اپراتور: اپراتور پروفایلی دیجیتال برای سیم کارت eSIM را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. این پروفایل شامل شناسه شبکه، کدهای امنیتی، شماره IMSI و اطلاعات لازم برای اتصال به شبکه می‌شود.

نصب پروفایل روی دستگاه: کاربر پروفایل را از طریق روش‌هایی مانند اسکن QR کد، اپلیکیشن یا لینک دانلود، به دستگاه ارسال می‌کند تا تراشه eUICC آن را بارگذاری کند.

اتصال به شبکه موبایل: پس از بارگذاری پروفایل، دستگاه مانند یک سیم‌کارت معمولی با استفاده از اطلاعات درون eSIM به شبکه اپراتور متصل می‌شود و امکان ارسال و دریافت داده، تماس و پیامک را برای کاربر فراهم می‌کند.

مدیریت و تغییر پروفایل‌ها: یکی از مزایای مهم سیم کارت eSIM این است که می‌توان چندین پروفایل اپراتور را درون آن ذخیره کرد و به راحتی بین آن‌ها جابه‌جا شد، بدون اینکه نیاز باشد به صورت فیزیکی سیم‌کارت را تعویض کرد.

چگونه eSIM را فعال کنیم؟

همانطور که پیش‌تر هم به آن اشاره شد، فعالسازی eSIM در گوشی‌های مختلف با سیستم‌‌عامل‌های متنوع، متفاوت است و در راهنمای برخی از برندهای محبوب آورده شده است.

فعالسازی eSIM در آیفون

• وارد بخش تنظیمات گوشی شده و روی Cellular بزنید.
• گزینه Add eSIM را انتخاب کنید.
• اگر اپراتور فایل QR ارائه داده است، گزینه Scan QR Code را انتخاب کرده و آن را اسکن کنید.
• در برخی موارد ممکن است نیاز باشد داده‌های ارائه شده توسط اپراتور به صورت دستی وارد شود که باید Manual Setup را انتخاب کنید.
• پس از تأیید، پروفایل eSIM نصب می‌شود و دستگاه به اپراتور متصل می‌شود.

خوب است بدانید که اگر پراتور این امکان را داشته باشد، امکان انتقال سیم‌کارت فیزیکی به eSIM هم وجود دارد.

فعالسازی eSIM در گوشی سامسونگ

• وارد تنظیمات گوشی خود شده و پس از ورود به قسمت Connections وارد SIM card manager شوید.
• گزینه Add mobile plan یا Add eSIM را انتخاب کنید.
• QR کد اپراتور را اسکن کنید یا اطلاعات دستی آن را وارد کنید.
• پس از تأیید، پروفایل فعال می‌شود و دستگاه شما آماده استفاده می‌شود.

فعالسازی eSIM در شیائومی و سایر گوشی‌های اندرویدی

در بسیاری از گوشی‌های اندرویدی مثل شیائومی روند تقریباً مشابه زیر است:

• وارد تنظیمات گوشی اندرویدی خود شده و پس از انتخاب Network & Internet روی یکی از عبارت‌های SIMs یا Mobile network بزنید.
• با توجه به نوع گوشی، گزینه Add eSIM ،Add mobile plan ،Add carrier را انتخاب کنید.
• QR کد یا لینک اپراتور را اسکن یا اطلاعات مربوطه را وارد کنید.
• پروفایل نصب شده و دستگاه به اپراتور متصل می‌شود.

در نظر داشته باشید که برخی گوشی‌های اندرویدی گزینه Dual SIM, Dual Standby (DSDS) دارند که امکان استفاده همزمان از سیم‌کارت فیزیکی و eSIM را فراهم می‌کند.

مزایای استفاده از eSIM

استفاده از سیم کارت eSIM مزایای متعددی دارد که علاوه بر همراه شدن با تکنولوژی روز دنیا باعث آسان‌تر شدن روند زندگی می‌شود. در ادامه مزایای استفاده از eSIM را برای شما مطرح خواهیم کرد:

حذف نیاز به سیم‌کارت فیزیکی و حذف خشاب

از جمله برجسته‌ترین مزایای سیم کارت eSIM این است که کاربر دیگر نیازی به قطعه فیزیکی آن نخواهد داشت؛ به این معنا که نیازی به وجود خشاب سیم‌کارت در گوشی‌موبایل وجود ندارد و فضای خالی برای قطعات دیگر یا تکنولوژی‌های جدیدتر فراهم می‌شود. همچنین امکان آسیب دیدن سنسورهای درگاه سیم‌کارت مشکلات ناشی از آن، از بین می‌رود.

فعال‌سازی سریع و غیرحضوری eSIM

فعال‌سازی eSIM در عرض چند دقیقه و به صورت کاملا غیرحضوری انجام می‌شود و برای انجام آن کافی است QR کد یا لینک فعال‌سازی را اسکن کرده یا در تنظیمات دستگاه وارد کنید. این فرآیند سریع‌تر از دریافت سیم‌کارت فیزیکی و حضور در نمایندگی انجام می‌شود و نیازی به درگیری‌های ناشی از آن وجود ندارد.

امکان مدیریت چند پروفایل اپراتور

در سیم کارت eSIM می‌توانید چندین پروفایل اپراتور که شامل اپراتورهای مختلف یا شماره‌های گوناگون می‌شود را ذخیره کنید و در هر زمان که نیاز داشتید، میان آن‌ها جابه‌جا شوید. به عنوان مثال شما می‌توانید در یک گوشی هم شماره کاری و هم شماره شخصی داشته باشید یا هنگام سفر به کشور دیگر از پروفایل اپراتور محلی بهره ببرید؛ در نتیجه گوشی شما تنها به سیم‌کارت محدود نمی‌شود.

سادگی تعویض اپراتور

با استفاده از سیمکارت eSIM، دیگر نیازی به درخواست سیم‌کارت جدید یا مراجعه حضوری وجود ندارد و تنها کافی است پروفایل اپراتور جدید را دریافت و روی گوشی خود بارگذاری کنید تا بتوانید به شبکه دسترسی پیدا کنید. این کار معمولا از طریق تنظیمات گوشی انجام می‌شود که پیش‌تر به آن پرداخته شد.

مناسب برای سفر و اینترنت بین‌المللی

یکی از بهترین و برجسته‌ترین مزایای سیم کارت eSIM برای مسافران است که این امکان را فراهم می‌کند تا قبل از سفر با تهیه Data Plan مورد نیاز، آن را روی eSIM بارگذاری کرده و هنگام ورود به کشور مقصد، از اینترنت محلی بدون هزینه رومینگ بهره ببرند. پس دیگر نیازی به هزینه‌‌های سنگین و صف‌های طولانی برای خرید سیم‌کارت در سفر وجود ندارد و روند آن بسیار ساده‌تر می شود.

امنیت بالا و مقاومت در برابر سرقت

از آنجایی که سیم کارت eSIM کاملا داخلی است و نمی‌توان آن را به راحتی از دستگاه بیرون آورد و به عبارتی توسط سازنده داخل گوشی قرار داده می‌شود، ریسک دسترسی غیرمجاز به آن کاهش می‌یابد. در صورتی که با مشکل سرقت گوشی مواجه شده باشید، جای امید وجود دارد؛ چرا که فرد مهاجم نمی‌تواند سیم‌کارت را برداشته و دستگاه را از دسترس خارج کند و در نتیجه روند پیدا شدن آن آسان می‌شود.

حفظ محیط زیست

سیم‌کارت‌های فیزیکی معمولا از پلاستیک تولید می‌شوند و تولید، بسته‌بندی و حمل‌ونقل آن‌ها مصرف منابع و تولید ضایعات را به همراه دارد. با سیم کارت الکترونیکی، نیاز به چنین قطعات فیزیکی کاهش می‌یابد و اثرات زیست‌محیطی کم‌تر خواهد بود؛ در نتیجه می‌توان آن را خبر خوبی برای دوستداران تکنولوژی تلقی کرد.

مناسب برای دستگاه‌های کوچک و اینترنت اشیا (IoT)

از آنجایی که eSIM فضای بسیار کمی را به خود اختصاص می‌دهد، می‌تواند گزینه مناسبی برای دستگاه‌های دیگر مانند ساعت هوشمند، تگ‌های لوکیشن، وسایل اینترنت اشیا و دستگاه‌های کم‌مصرف باشد؛ به همین منظور در آینده احتمال شاهد طیف گسترد‌ه‌ای از محصولات با پشتیبانی از سیمکارت الکترونیک خواهیم بود.

محدودیت‌ها یا معایب eSIM

در کنار مزایا، سیم کارت eSIM نیز محدودیت‌ها و چالش‌هایی دارد که خوب است پیش از اینکه به سراغ آن بروید از آن‌ها اطلاع داشته باشید؛ چرا که این فناوری به تازگی در ایران در حال توسعه است و کمی زمان نیاز دارد تا چالش‌ها و معایب آن برطرف شود. در ادامه محدودیت‌ها یا معایب eSIM می‌پردازیم.

عدم امکان جابه‌جایی فیزیکی سیم‌کارت

از جمله اولین و شناخته شده‌ترین معایب سیم کارت eSIM این است که نمی‌توانید آن را به گوشی دوم ببرید یا در دستگاه دیگر قرار دهید؛ اگر بخواهید دستگاه را تغییر دهید، باید پروفایل را منتقل یا مجددا ای سیم را فعال کنید.

وابستگی به پشتیبانی اپراتورها

برای اینکه بتوانید از سیمکارت eSIM استفاده کنید، حتما اپراتور شما باید این فناوری را پشتیبانی کند؛ اگر اپراتور در منطقه شما از eSIM پشتیبانی نکند، امکان فعال‌سازی آن وجود ندارد.

محدودیت در دستگاه‌های قدیمی

خیلی از گوشی‌ها و دستگاه‌های قدیمی از سیم کارت eSIM پشتیبانی نمی‌کنند؛ اگر دستگاه شما هم جزو این دسته باشد، نمی‌توانید از مزایای eSIM بهره ببرید. اگر هم علاقه به استفاده از آن را داشته باشید، باید دستگاهی را خریداری کنید که از eSIM پشتیبانی کند.

فرآیند پیچیده انتقال و بازیابی

اگر بخواهید شماره یا پروفایل eSIM را به دستگاه جدید منتقل کنید، ممکن است فرآیند پیچیده‌ای داشته باشد و اپراتور باید قادر به پشتیبانی باشد.

محدودیت‌های منطقه‌ای و قانون‌گذاری

در برخی کشورها استفاده از eSIM به دلایل قانونی یا زیرساختی محدود است و امکان دارد اپراتورها هنوز آن را راه‌ندازی نکرده باشند. در ایران هم به تازگی شاهد توسعه سیم کارت الکترونیک هستیم و ممکن است در دسترس گرفتن آن برای همه مردم کمی زمان‌بر باشد.

امکان تداخل یا پیچیدگی در سوئیچ کردن شبکه‌ها

اگر پروفایل‌های متعددی داشته باشید و مرتب بین آن‌ها سوئیچ کنید، ممکن است تنظیمات به درستی انجام نشود یا تداخل پیش بیاید؛ از همین رو، این موضوع در مواقع خاصی ممکن است دردسر ایجاد کند.

تفاوت eSIM و سیم‌کارت فیزیکی

به صورت کلی تفاوت‌های مختلفی بین این دو سیم‌کارت وجود دارد که برای فهم بهتر موضوع، در این بخش به مقایسه سیم کارت eSIM با سیم‌کارت فیزیکی (معمولی) می‌پردازیم:

همان‌طور که می‌بینید، سیم کارت eSIM نقاط قوت زیادی در مقایسه با سیم‌کارت فیزیکی دارد، اما هنوز انتقال و پشتیبانی گسترده از چالش‌های آن به شمار می‌آیند. البته جای هیچ نگرانی وجود ندارد؛ چرا که این فناوری به تازگی در حال توسعه است و به مرور تمامی چالش‌های برطرف خواهند شد.

آیا eSIM در ایران قابل استفاده است؟

یکی از مهم‌ترین سوال‌ها برای کاربران مقیم ایران این است که آیا سیم کارت eSIM در ایران قابل استفاده است؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که در حال حاضر، اپراتورهای ایرانی به طور عمومی و گسترده eSIM را پشتیبانی نمی‌کنند. با این حال، اخیراً اخبار امیدوارکننده‌ای در این زمینه منتشر شده و همراه اول، ایرانسل و رایتل در حال توسعه زیرساخت آن هستند تا به صورت گسترده در دسترس کاربران قرار دهند. به طور خلاصه، سیم کارت eSIM در ایران هنوز به صورت کامل فعال نشده، اما در مرحله ورود به بازار است.

اگر به خرید سیم کارت eSIM همراه اول یا خرید سیم کارت eSIM ایرانسل فکر می‌کنید، هر دو اپراتور در حال پیش ثبت‌نام هستند؛ البته داشتن کارت ملی هوشمند، حداقل سن ۱۸ سال و تعداد سیم‌کارت‌ها فعال کم‌تر از ۱۰ عدد برای دریافت ای سیم از شرایط آن به حساب می‌آیند.

آینده‌ سیمکارت های eSIM

با نگاه کردن به روند جهانی و فناوری‌های نوظهور که در حال اتفاق افتادن است، آینده سیم کارت eSIM بسیار روشن به نظر می‌رسد. همچنین انتظار می‌روند این فناوری کاملا جایگزین سیم‌کارت‌های فیزیکی شوند. در ادامه نگاهی به آینده‌ سیمکارت های eSIM خواهیم داشت:

گرایش به eSIM-only

بعضی شرکت‌های بزرگ از جمله اپل در مدل‌های جدید خود (سری آیفون ۱۷) دستگاه‌هایی ارائه کرده‌اند که دیگر جایگاهی برای سیم‌کارت فیزیکی ندارند و فقط از eSIM استفاده می‌کنند. همچنین گزارش شده است که گوشی‌های جدید گوگل، احتمالا بدون جایگاه سیم‌کارت عرضه خواهند شد. این موضوع کاملا نشان می‌دهد که تولیدکنندگان قصد دارند کل بخش سخت‌افزاری پشتیبانی سیم‌کارت را از دستگاه‌ها حذف کنند.

رشد سریع اپراتورها و پشتیبانی گسترده

طبق آمارهایی که شاهد آن هستیم، بسیاری از اپراتورهای مخابراتی چه در سایر کشورها و چه در ایران، در حال آماده‌سازی سرویس eSIM هستند و پیش‌بینی می‌شود طی چند سال آینده درصد زیادی از اپراتورها پشتیبانی کامل از eSIM را ارائه دهند.

ورود فناوری بعدی یعنی iSIM

در حالی که هنوز بحث eSIM داغ است، تکنولوژی نوینی به نام iSIM (Integrated SIM) نیز در حال توسعه است. iSIM در واقع نسل بعدی سیم کارت دیجیتال محسوب می‌شود که در سطح تراشه اصلی (SoC) دستگاه تعبیه می‌شود و به سخت‌افزار مستقلی نیاز ندارد. iSIM فضای قابل استفاده بیشتری برای تولیدکنندگان آزاد می‌کند و در عین حال امنیت بالاتری هم دارد. در آینده، ممکن است دستگاه‌ها نه تنها بدون سیم‌کارت فیزیکی بلکه حتی بدون تراشه مجزا برای SIM عرضه شوند و سیم‌کارت کاملاً جزو CPU یا واحد اصلی سیستم شود.

تسهیل مهاجرت بین سیستم‌عامل‌ها

یکی از چالش‌هایی که هنوز وجود دارد، انتقال پروفایل eSIM بین سیستم‌عامل‌ها آیفون به اندرویدی است؛ اما به تازگی خبری منتشر شده که در نسخه جدید iOS، امکان انتقال eSIM از آیفون به دستگاه اندرویدی بدون نیاز به دخالت اپراتور فراهم می‌شود و این امکان می‌تواند نقطه عطفی در تجربه کاربر باشد.

تنوع در بازارهای کوچک و اینترنت اشیا

در حوزه اینترنت اشیا (IoT)، خودروهای متصل، ساعت‌ها و دستگاه‌های پوشیدنی، eSIM و iSIM نقش مهمی ایفا خواهند کرد؛ چرا که مصرف انرژی و ابعاد کوچک اهمیت دارند و استفاده از eSIM راه‌حل بهتری خواهد بود.

جمع‌بندی هر آنچه باید درباره سیم کارت eSIM یا الکترونیک بدانید

به صورت کلی فناوری eSIM یا سیم کارت الکترونیک را می‌‌توان گامی بزرگ در مسیر حذف وابستگی به سیم‌کارت‌های فیزیکی و حرکت به سمت تجربه‌ای دیجیتال و ساده‌تر در ارتباطات موبایلی دانست. در واقع می‌توان گفت سیم کارت eSIM آینده‌ ارتباطات موبایلی است؛ آینده‌ای که در آن، همه چیز ساده‌تر، هوشمندتر و سریع‌تر خواهد بود. هرچند این فناوری هنوز در ایران به‌طور کامل راه‌اندازی نشده، اما آینده روشنی در انتظار آن است و اپراتورهای داخلی در حال آماده‌سازی زیرساخت‌های لازم‌ برای توسعه هستند. در مجموع، سیم کارت eSIM گامی مهم برای ارتباطات دیجیتال و بدون مرز محسوب می‌شود؛ تحولی که به‌زودی جایگزین کامل سیم‌کارت‌های سنتی خواهد شد.